Zorglandbouw met
Mensen met een verstandelijke beperking

Voordelen en resultaten die zorglandbouw kan opleveren (en die je mensen kunt helpen bereiken)

Een gevoel van prestatie en doelgerichtheid door het leveren van een bijdrage en het hebben van een belangrijke rol op de boerderij.
Een grotere sociale kring en de kans om nieuwe vrienden en connecties te maken.
De kans om te 'zorgen voor' in plaats van verzorgd te worden.
Verbetering van de geestelijke gezondheid en het gevoel van welzijn door tijd door te brengen in de natuur en te werken met planten en dieren.
Verbeterde fysieke gezondheid, fitheid en vitaliteit door natuurlijk actief te zijn op de boerderij.
Kansen voor mensen om te zijn - en dingen over zichzelf te ontdekken - in een levendige omgeving.
Kan nieuwe wegen helpen creëren naar vrijwilligerswerk, training, werk.
Kan deelnemers helpen om onafhankelijk en goed te leven in hun eigen huis en gemeenschap.

Definitie en begrip van verstandelijke beperking

Een verstandelijke beperking is een term die wordt gebruikt wanneer er beperkingen zijn in het vermogen van een persoon om te leren en op een verwacht niveau te functioneren in het dagelijks leven. Met de juiste mogelijkheden en ondersteuning kunnen mensen met een verstandelijke beperking een volwaardig en zinvol leven leiden en blijven groeien en zich ontwikkelen als mens.

Een verstandelijke beperking wordt meestal geïdentificeerd tijdens de ontwikkelingsjaren (0-18), maar er zijn een aantal levenslange implicaties voor iemands capaciteiten en ontwikkeling op meerdere gebieden van hun leven. Het komt vaak voor naast andere aandoeningen zoals cerebrale parese, ADHD en autismespectrumstoornis en in combinatie met psychische problemen (bekend als dubbele diagnose). Mensen met verstandelijke beperkingen hebben vaak bijkomende gezondheidsproblemen zoals Gezichts- en gehoorproblemen en een laag niveau van lichamelijke activiteit, fitheid en lenigheid.

Er zijn verschillende gradaties in ernst van de verstandelijke beperking, van licht tot ernstig, die mede bepalend zijn voor het vermogen van deelnemers om deel te nemen aan activiteiten op de boerderij, het vermogen om instructies te begrijpen en op te volgen, motorische vaardigheden, sociale vaardigheden en het vermogen om te communiceren. Zoals bij iedereen spelen ook andere factoren een rol, zoals iemands individuele persoonlijkheid, vaardigheden en motivatie en de houding van de mensen die hem of haar ondersteunen.

Er is vrijwel zeker een plek voor iedereen - ze hebben alleen de juiste ondersteuning op de juiste boerderij nodig.

Welke activiteiten?

"Voor de cliënten betekent werken op een zorgboerderij bijdragen aan iets groters. Alles wat ze doen heeft een betekenis. Ze voelen zich belangrijk, nuttig en nodig."*

Gewone, terugkerende taken op de boerderij
De basis, noodzakelijke boerderijtaken - de dingen die gedaan moeten worden - moeten de kern vormen van de tijd op de boerderij; vee controleren, dieren voeren, wieden, zaaien, oogsten, vegen, opruimen, enz. Op een boerderij hoeven activiteiten niet uitgevonden te worden. De moeilijkheidsgraad moet variëren naargelang de individuele capaciteiten.

Gestructureerde activiteiten met duidelijke output/ resultaten
Activiteiten met een duidelijke, gelijkmatige visuele output zijn erg belangrijk voor het opbouwen van een gevoel van motivatie en prestatie. Mensen moeten kunnen zeggen: "Ik/ wij heb(ben) die eieren geraapt" of "Ik/wij heb(ben) die tuin gesnoeid".

Activiteiten die op elkaar aansluiten
Het is belangrijk om een keten van samenhangende activiteiten te creëren - om mensen op een andere manier te laten bijdragen aan de volledige cyclus. Ze zaaien bijvoorbeeld de zaden, wieden en verzorgen de groenten, oogsten de groenten en helpen dan bij het koken, bereiden en eten van de groenten. Projecten die over een langere periode worden uitgevoerd, zoals het bouwen van verhoogde zaaibedden of het restaureren van een oude tractor zijn

Echt toegang tot dieren en de natuur
Echte interactie met en zorg voor dieren kan een van de belangrijkste en meest waardevolle aspecten zijn van de tijd die mensen op de boerderij doorbrengen en dit moet waar mogelijk worden gefaciliteerd en aangemoedigd. Dit kan inhouden dat mensen worden geholpen hun eventuele angsten te overwinnen.

Activiteiten met een sterk sociaal aspect
Op de boerderij moet er altijd voldoende mogelijkheden bieden voor conversatie, het vertellen van verhalen en plezier tijdens het uitvoeren van activiteiten, tijdens het delen van maaltijden en tijdens het ontspannen tussendoor.

Activiteiten die een link leggen met de wereld buiten de boerderij
Het is goed om mogelijkheden in te bouwen om buiten in de maatschappij te zijn, zowel door te observeren als door deel te nemen aan commerciële activiteiten van de boerderij, voorraden te halen en naar evenementen in de lokale gemeenschap te gaan zoals markten, veemarkten, festivals, enz.

"Ze vinden het vooral leuk om naar het bos te gaan en daar te werken... In het bos vinden ze het ook leuk omdat het vol actie zit, we maken vaak een vuurtje en dat vinden ze leuk. Nou, vooral onze mannelijke cliënten Zij hebben het buitenwerk nodig, de beweging. Ze willen niet in een kamer blijven zitten en wekenlang en maandenlang hetzelfde werk doen."*

Activiteiten die het nemen van positieve risico’s mogelijk maken
Het dagelijks leven van mensen met een verstandelijke beperking wordt vaak gekenmerkt door een cultuur van risicominimalisatie en paternalisme. Daarentegen is de leefomgeving van de boerderij er een waar mensen moeten worden ondersteund om te genieten van het gevoel van vrijheid en ruimte, om risico's te nemen, om hun ontwikkeling zo veel mogelijk te stimuleren.

Activiteiten die alle soorten van fysieke inspanning stimuleren
Dit zou een alledaags onderdeel van de zorglandbouw moeten zijn - lopen om de dieren te voeren, heuvels op en af lopen en op ongelijke oppervlakken, bukken, strekken, graven, tillen, enz. Kleine veranderingen kunnen een groot verschil maken!

Welke aanpak?

Heb geduld
Geduld is essentieel in de begeleiding van mensen: geduld om mensen te leren kennen, geduld om activiteiten samen met deelnemers uit te voeren, geduld om om te gaan met het lagere tempo dat nodig kan zijn bij het werken met deze doelgroep.

Het begint allemaal bij het individu…

Deze doelgroep bestaat uit mensen met zeer uiteenlopende vaardigheden, behoeften, uitdagingen en mogelijkheden. Het behandelen van iedereen die naar de boerderij komt als een individu is de basis voor het bieden van ondersteuning die een goede ervaring en positieve resultaten voor iedereen oplevert.

Geef mensen voldoende mogelijkheden om zich te ontwikkelen en te groeien op de boerderij
Mensen komen naar de zorgboerderij met hun eigen kennis en ervaring. Het is belangrijk dat deelnemers de kans krijgen om hun ideeën in te brengen en betrokken te raken bij veel aspecten van de boerderij, afhankelijk van hun sterke punten, talenten en voorkeuren. Groeien kan ook betekenen dat je dingen moet doen die mensen niet leuk, saai of moeilijk vinden: dat hoort allemaal bij het normale leven.

"Geduld, vriendelijkheid, zachtmoedigheid. Je probeert niemand te vormen tot wat hij niet is. Intuïtie is heel belangrijk."*

Wees heel duidelijk en doe dingen voor
Het is heel belangrijk om heel duidelijke instructies te geven, om taken op te splitsen in kleinere stukjes en om instructies zo vaak als nodig te herhalen en te verduidelijken. Het is ook cruciaal om te laten zien hoe dingen gedaan worden, om samen te werken met mensen bij het uitvoeren van taken. Doelen moeten duidelijk zijn en taken moeten een eindpunt hebben waar mensen zelf kunnen zien en weten dat de taak is voltooid en goed is uitgevoerd (bv. dat je duidelijk afgebakend welk deel van de tuin ze moeten wieden).

Wees open en oprecht
Elke neiging om neerbuigend te doen of mensen als kinderen te behandelen moet worden vermeden. Boeren moeten ook het vermogen cultiveren om zichzelf te beheersen en met openheid te reageren op de openheid van veel deelnemers met een verstandelijke beperking, die mogelijk minder sociale grenzen hebben als het gaat om zeggen wat ze denken en voelen.

"Over het algemeen is het hetzelfde als met alle andere mensen. Het verschil is dat alles intenser is. Het is opener, het is eigenlijk ook eerlijker, niet verborgen, maar problemen komen relatief open aan het licht. Niets wordt verborgen."*

Creeër een open en huiselijke sfeer
Naast het creëren van veel ruimte en tijd voor sociale interactie, moet je afgestemd zijn op de stemmingen en wensen van mensen op een bepaalde dag en daar naar handelen. Deelnemers moeten niet in situaties terechtkomen waarin ze onder te grote druk komen te staan. Maar ze kunnen natuurlijk wel worden uitgedaagd om verder te gaan dan wat ze denken te kunnen.

Houd de controle…
De zorgboer is uiteindelijk de leider van de groep, verantwoordelijk voor de veiligheid en het welzijn van alle mensen op de boerderij en dat taken naar behoren worden uitgevoerd. Er moet voortdurend een balans worden gevonden waarbij mensen de boerderij ervaren als een plek van warmte en vriendschap maar ook van noodzakelijk werk, van positieve risico's nemen maar ook van potentiële gevaren.

Mogelijke uitdagingen….en hoe ze aan te pakken.

Verschillen in vaardigheid tussen individuele deelnemers.	Leg de nadruk op gemeenschappelijkheid in sociale interacties en in het werken aan meer algemene taken waaraan iedereen kan deelnemen, zelfs in een ander tempo (bijvoorbeeld een hek verven of stokken oprapen). Laat mensen soms aan aparte activiteiten werken waar ze kunnen schitteren en/of zich comfortabel voelen en zonder vergelijkingen kunnen werken. Over het algemeen moet de mate van toezicht overeenkomen met de taak en de persoon die de taak uitvoert. Voor mensen met aanzienlijke beperkingen of die in een veel langzamer tempo werken, moet de boer in de buurt blijven en samenwerken, terwijl anderen zelfstandiger kunnen werken.
Stemmingswisselingen die elkaar snel afwisselen	Blijf alert en gevoelig voor de mogelijkheid dat dit gebeurt, zodat dingen op de juiste manier kunnen worden aangepakt en in veel gevallen kunnen problemen worden voorkomen voordat ze ontstaan: dit vermogen om 'mensen te lezen' zal toenemen naarmate de relatie zich ontwikkelt. Wees niet bang voor de situatie, blijf kalm en houd de controle Reageer op een manier die de veiligheid en de kwaliteit van de ervaring voor iedereen op de boerderij garandeert, indien nodig door mensen tijdelijk uit te sluiten.
Gebrek aan motivatie en gedrevenheid. Dit kan vooral problematisch worden bij het uitvoeren van activiteiten die mensen als saai of vervelend beschouwen.	Raak er niet door van streek en vat het niet persoonlijk op. Misschien moet je de verwachtingen van wat je op een bepaalde dag kunt bereiken naar beneden bijstellen en je aanpassen aan de stemmingen en energieniveaus van mensen. Verdeel taken in kleine stukjes en blijf niet te lang bezig met taken die mensen niet leuk vinden, - maar vermijd ze niet helemaal. Verdeel impopulaire taken eerlijk en zorg voor een balans met pauzes en omschakelingen naar taken die beter bevallen. Werk samen met mensen en moedig ze zo aan om door te gaan. Zorg ervoor dat mensen in groepen werken waar ze goed met elkaar overweg kunnen en op een andere manier graag samenwerken. Accepteer dat, zoals bij elke groep die taken uitvoert, een zekere mate van gemopper normaal, menselijk en zelfs onvermijdelijk is! Humor kan een rol spelen bij het sussen van klachten.
Conflict of gebrek aan verbondenheid tussen individuele deelnemers. Dit kan gepaard gaan met een beperkt of verminderd vermogen om conflicten op te lossen.	Mensen hebben veel meer kans om met elkaar om te gaan als je over het algemeen een harmonieuze sfeer creëert, stressvolle scenario's minimaliseert en de ruimte en variatie van de boerderijomgeving gebruikt. Accepteer dat er, net als in elke andere omgeving, conflicten kunnen ontstaan tussen deelnemers of gewoonweg het niet met elkaar overweg kunnen . Het is niemands schuld! Kalm en neutraal blijven als dergelijke conflict situaties zich voordoen. Haal waar nodig of mogelijk mensen uit elkaar en wijs ze verschillende taken toe. Geef mensen de tijd en de ruimte om hun frustraties los van elkaar te uiten.

Zorglandbouw met Mensen met een verstandelijke beperking